Het oudste en grootste Romeinse fort van Nederland
Historische Plek
U staat op een historische plek die honderden jaren lang onderdeel was van de grens van het Romeinse rijk, de Limes. Niet ver van hier splitste de Vecht zich af van de Rijn. Op die strategische plek bouwden de soldaten van het Romeinse leger kort voor het begin van de jaartelling een fort (castellum). Ze noemden het Fectio, naar de inheemse naam voor de Vecht.
Steunpunt in de strijd
In het begin van de eerste eeuw probeerde het Romeinse leger de gebieden ten noorden en oosten van de Rijn te veroveren. Fectio diende daarbij als steunpunt en als uitvalsbasis. Via de Rijn konden transportvloten van het leger het fort goed bereiken en bevoorraden, en vanuit Fectio konden troepen en voorraden via de Vecht tot diep in het vijandelijke gebied worden gebracht.
Een grens langs de Rijn
Het lukte de Romeinen niet om voet aan de grond te krijgen ten noorden van de Rijn. Halverwege de eerste eeuw na Christus gaven ze de strijd definitief op. Ze richtten toen de zuidelijke Rijnoever in als versterkte grens, door historici de Limes genoemd. Het was een uitgebalanceerd verdedigingssysteem van forten, wachttorens en een weg langs de Rijn. Fort Fectio was daar een belangrijk onderdeel van.
Van hout naar steen
Het fort is niet altijd hetzelfde gebleven. Tussen het begin van de jaartelling en 170 na Christus is het zeker zesmaal herbouwd, steeds ongeveer op dezelfde plaats. De gebouwen waren van hout en er lag een aarden wal omheen. Het fort is een paar keer afgebrand, zoals tijdens de Bataafse Opstand van 69-70 na Christus. Kort na 170 na Christus is het opgetrokken uit tufsteen en baksteen. Dat stenen fort was weliswaar een stuk kleiner dan zijn houten voorgangers, maar nog steeds groter dan de andere forten langs de Rijn in Nederland. Het is nog zo'n honderd jaar in gebruik geweest. Een betonnen plint geeft de contouren van het stenen fort aan.
De soldaten en de burgers
In de loops van zijn bestaan heeft Fectio onderdak geboden aan tienduizenden Romeinse soldaten. Die kwamen uit alle delen van het Romeinse rijk. Er zijn soldaten uit Zuid-Frankrijk, Spanje en van de Balkan gelegerd geweest. Altijd leefden er enkele honderden soldaten binnen de wallen. Daarbuiten woonden vrouwen, handelaars en ambachtslui in een ‘kampdorp' (Vicus) langs de rivier. Soldaten en burgers werden begraven op een groot grafveld rondom het fort.
Ondergang…
Fectio is verlaten aan het eind van de derde eeuw na Christus, toen het Romeinse leger wegtrok uit het westen van Nederland. Waarschijnlijk zijn er nog een eeuw lang af en toe Romeinse troepen verschenen, maar nooit voor lange tijd. In de achtste eeuw kreeg de bisschop van Utrecht de resten van het oude fort in beheer. De stenen werden gebruikt om de eerste Utrechtse kerken mee te bouwen. Alleen de naam bleef bekend van een oude landkaart en een Romeinse routebeschrijving.
… en ontdekking
Vanaf de zestiende eeuw zijn er vondsten uit de Romeinse tijd gedaan, die de meteen de aandacht trokken. Bij de aanleg van het waterliniefort Vechten in 1867-1870 zijn veel Romeinse voorwerpen en sporen opgegraven. Op een altaar dat toen gevonden is, stond de naam Fectio. Vanaf die tijd zijn we op de hoogte van de ligging van het oudste Romeinse fort van Nederland. Latere archeologische onderzoeken hebben ons meer geleerd over het fort, het kampdorp en de bewoners.
Romeinse Limes
De grens van het Romeinse rijk, de Limes, is het grootste archeologische […]